MESANE KANSERİ TANI VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Mesane kanseri yaşanan belirtilerle ya da rutin kontroller sırasında şüphe sonucu
belirlenmektedir. Öncelikle deneyimli bir üroloji doktorunun muayenesi
gerekmektedir.
Üroloji doktoru muayenesi
Üroloji doktoru öncelikle mesane kanseri için genetik, sigara kullanımı veya
radyasyona maruziyet gibi risk faktörlerini değerlendirecektir. Üroloji doktoru fiziki
muayenede;
Sistemik kontrol yapıp bir kanser işareti varsa belirler.
Karın ve karaciğerde şişkinlik olup olmadığını kontrol eder.
Kasık, karın ve boyunda büyümüş lenf nodları olup olmadığını kontrol eder.
Normal olmayan ve mesane kanseri şüphesi olan durumlarda teşhisin
netleştirilebilmesi için ek tetkikler istenebilmektedir.
Mesane kanserinde yapılan idrar testleri
İdrar tahlili; Basit bir laboratuvar testidir. İdrar örneğindeki kan ve diğer maddeleri
kontrol etmek için yapılır.
İdrar sitolojisi: İdrar örneğinin mikroskop altında incelenmesiyle kanser hücrelerinin
varlığı kontrol edilir.
İdrar kültürü: Laboratuvarda bekletilen idrar örneğinde yapılan incelemelerde ne tür
mikroplar olduğu incelenir. Mesane enfeksiyonun olup olmadığının belirlenmesi için
önemlidir.
Mesane kanserinin görüntüleme yöntemleri ve teşhisi
Ultrasonografi (USG): Kontrast madde uygulaması gerektirmeyen ultrasonografi, 5
mm den büyük mesane tümörlerini kolayca tespit eder, ayrıca böbreklerin veya
üreterlerin tıkalı olup olmadığını öğrenmeye yardımcı olabilir. Ultrasonografi ayrıca
mesane kanserinin büyüklüğünü, yakın organ veya dokulara yayılıp yayılmadığını
belirlemek için kullanılabilir.
Bilgisayarlı Tomografi (CT/BT ): Mesane dahil, idrar yolundaki tüm tümörlerin
boyutu, şekli ve konumu hakkında bilgi sağlayabilir. Ayrıca kanser içerebilecek
genişlemiş lenf bezlerinin yanı sıra karın ve pelvisteki diğer organların gösterilmesine
de yardımcı olabilir. Görüntünün daha ayrıntılı elde edilebilmesi için bazen ağızdan
veya damardan hastaya kontrast bir madde verilir.
İntravenöz pyelogram (IVP): Geçmişte mesane ve idrar sistemindeki anormalliklerin
belirlenmesinde kullanılan bu yöntem yeni çıkan ve daha iyi bilgi veren yöntemlere
yerini bırakmıştır.
MR (Manyetik Rezonans): Mesane tümörünün derinliğini, boyutunu ölçmek ve
kanserin yayıldığını lenfleri görüntülemek için kullanılabilir. Tümör ve etkileri hakkında
ayrıntılı bir görüntü almak için hastaya kontrast madde verilmesi gerekir.
PET/CT : Hastanın vücuduna az miktarda radyoaktif madde enjekte edilir. Bu
radyoaktif madde glukozu kullanmaya meyilli kanserli hücreler tarafından emildiği için
kanserin vücutta nerelere yayıldığı görüntülenir. Metastatik mesane kanserinin
değerlendirmesinde kullnımı uygundur.
Sistoskopi: Sistoskopi mesane kanseri teşhisinde altın standart işlemlerden biridir.
Ucunda ışık ve kamera bulunan ince esnek bir endoskop ile üretra ve mesanenin içi
incelenir. Sistoskopi işleminde mesanedeki anormalliklerin büyüklüğü, yeri ve
büyüme şekilleri belirlenebilir. Biyopsi ve idrar örnekleri de sistostopi sırasında
gerçekleştirilebilir.
Biyopsi – Mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu (TUR)
Üroloji doktoru sistoskopi sırasında anormal olarak gördüğü dokulardan parça alarak
incelenmesi için laboratuvara gönderir. Mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu
(TUR) olarak da isimlendirilen bu işlem sırasında mesane tümörü ile tümöre yakın
mesane kasının bir örneğini de çıkarabilir. Biyopsi işlemi sırasında herhangi bir
kitlenin hissedilir olup olmadığını anlamak için mesaneyi değerlendirebilir. TUR ayrıca
kas invaziv olmayan mesane tümörlerinin tedavisinde de kullanılabilir.
MESANE KANSERİNİN TEDAVİSİ
Mesane kanseri tedavi seçenekleri, hastanın genel sağlık durumu, kanserin türü ve
kanserin evresi gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.
Mesane kanserinde cerrahi tedavisi seçimi
Mesane kanserinde cerrahi tedavi seçeneği, mesane tümörünün tipine ve kanserin
evresine bağlı olarak değişebilmektedir.
TUR ameliyatı (Transüretral rezeksiyon): Mesane tümörünün transüretral
rezeksiyonu yani TUR ameliyatı genellikle kas invaziv olmayan yani mesanenin
mukozasında bulunup mesane duvarının kas tabakasına uzanmamış tümörleri
çıkarmak için kullanılır. TUR aynı zamanda mesane kanseri teşhisi ve evrelemesinde
de kullanılabilir.
TUR ameliyatı genel anestezi ile yapılabileceği gibi bölgesel anestezi altında
gerçekleştirilebilir. TUR ameliyatı vücutta herhangi bir kesi yapılmadan, idrar yolu uç
kısmındaki doğal delikten girilerek gerçekleştirilir.
TUR ameliyatı sırasında üroloji uzmanı ucunda “U” şeklinde küçük bir tel olan
endoskop ile mesaneye ulaşılır. Elektrik akımı ile kanserli doku kesilerek vücuttan
çıkartılır.
TUR ameliyatının ardından üroloji uzmanı kalan kanser hücrelerini yok etmek ve
nüks etmesini engellemek için bir kereliğine veya 6-8 hafta süreyle haftada bir kez
mesane içine sonda ile uygulanan kemoterapi önerebilir.
Parsiyel veya segmental sistektomi: Tümörün ve mesanenin bir kısmının cerrahi
yöntemle çıkartılması işlemidir. Parsiyel sistektomi ameliyatının mesane kanserini
tedavideki yeri son derece kısıtlı olup ancak bazı özel histolojili kanserlerin
tedavisinde uygulanır.
Radikal Sistektomi: Tümör ile birlikte mesanenin tümü ve yakınındaki doku ve
organlar çıkarıldığı bir cerrahi yöntemdir. Radikal sistektomi ameliyatında mesanenin
yanı sıra erkeklerin, prostat ve meni keseleri, gerekli hastalarda tüm idrar yolu
çıkartılır. Kadınlarda ise klasik tanımlamada rahim, fallop tüpleri, yumurtalıklar ve
rahimin tamamı veya bir kısmı çıkarılır ancak jinekolojik organları yerinde bırakarak
güvenli sınırlarla mesanenin çıkartılması da son yıllarda uygulanmaktadır.
Hem erkek hem kadınlarda pelvik lenf nodu diseksiyonu denilen pelvis içindeki
lenflerin çıkarılması işlemi de ameliyatın bir parçasıdır. Pelvik lenf nodu diseksiyonu,
lenflere yayılmış kanseri belirlemek için en doğru yoldur.
Laparoskopik veya robotik olarak gerçekleştirilebilen radikal sistektomi ameliyatında
açık ameliyatlardaki büyük kesi yerine daha küçük kesilerle cerrahi işlem
tamamlanabilir.
Bağırsaktan yeni mesane (Neobladder rekonstrüksiyonu): Radikal sistektomi
ameliyatı gerçekleştirilen hastaların mesanesi alındığı için idrarın vücuttan çıkışı için
yeni bir yolun yapılması gerekmektedir. Bağırsağın bir kısmından yeni bir mesane
oluşturulan yöntemlerle birlikte farklı idrar saptırma cerrahileri de bulunmaktadır.
Hastaya hangi idrar yolu yönteminin uygun olduğu üroloji doktoru tarafından hastanın
biyolojik yaşı, mevcut hastalıkları hastalığın evresi ve sonradan gerekebilecek
kemoterapi, radyoterapi gibi tedavilerin ihtimali değerlendirilerek karar verilir. Bu
kararı hasta ile ayrıntılı konuşarak son karar verilir.
Mesane kanserinde kemoterapi tedavisi
Vücuda yayılmış mesane kanser hücrelerini yok etmek için kullanılır. Mesane
olmadan yaşamak bazen hastanın sosyal yaşamını olumsuz etkileyebilir. Mesanenin
tümünü veya bir kısmını muhafaza etmek için uygun hastalar için kemoterapi ve
radyasyon tedavisi mesanenin çıkartılmasına alternatif olarak kullanılabilir.
Mesane kanserinde kemoterapi iki farklı şekilde uygulanabilir.
Sistemik Kemoterapi: Sistemik kemoterapi, tüm vücut veya damardan kemoterapi
olarak da bilinir. Medikal Onkolog tarafından uygulanan yöntem de damardan verilen
kemoterapi ilaçlarının tüm vücudu dolaşarak kanserli hücreleri yok etmesi hedeflenir.
Metastaz yapmış mesane kanserlerinde veya seçili vakalarda radikal sistektomi
ameliyatlarında sonra kullanılmaktadır. Sistemik kemoterapi ameliyat öncesinde
tümörü küçültmek için de uygulanabilir.
İntravezikal Kemoterapi: İntravezikal veya lokal kemoterapi genellikle bir ürolog
tarafından uygulanmaktadır. Yüzeysel mesane kanserlerinde kanser hücreleri derin
kas dokularına ulaşmadığı için intravezikal kemoterapi bu hastalarda TUR tedavisini
tamamlayıcı olarak kullanılabilir. İntravezikal kemoterapide ilaçlar üretra içine
yerleştirilmiş bir kateter vasıtasıyla mesaneye iletilir.
Mesane Kanserinde Radyasyon Tedavisi
Cerrahiye uygun olmayan veya cerrahi tedaviyi istemeyen hastaların mesane
kanserini tedavi etmek için TUR a ilaveten veya TUR dan sonra kemoterapi ile birlikte
kullanılabilir. Ağrı, kanama veya tıkanma gibi bir tümörün neden olduğu şikâyetleri
azaltmak için veya metastaz yapmış kanserlerin tedavisinde tercih edilebilir.
Mesane Kanserinde İmmünoterapi Tedavisi
Biyolojik tedavi olarak da adlandırılan İmmünoterapi, bağışıklık sisteminin bağışıklık
sisteminin kanser hücrelerini tanımasına ve yok etmesine yardımcı olmak için
ilaçların kullanılmasıdır. Mesane kanseri tedavisinde immünoterapi genellikle direkt
mesanenin içine uygulanır. Mesane kanseri için standart immünoterapi ilacı olarak
BCG aşısı kullanılır. Mesanenin içine sıvı olarak kateterle uygulanan BCG aşısı,
mesanedeki bağışıklık sistemi hücrelerini aktive ederek tedavi sağlar.
Son yıllarda bağışıklık sistemi destekleyen, enfeksiyon ve kansere karşı koruyucu
etkisi olduğu bilinen T hücrelerine yönelik çalışmalar olumlu sonuçlar vermektedir.